Pająki to jedne z niewielu domowych „towarzyszy”, które za każdym razem, gdy się pojawiają, budzą wiele skrajnych emocji. Czasami wywołują krzyk, w innym wypadku tylko niesmak. Niekiedy się ich boimy, a jeszcze w innej sytuacji traktujemy obojętnie. Wiele zależy od ich wyglądu. Pająki są o tyle interesujące, że zdążyły podzielić ludzi na dwie skrajne grupy: zwolenników oraz przeciwników . Zanim przejdziemy do faktów i mitów dotyczących naszych „milusińskich”, zastanówmy się jakie pająki możemy spotkać w naszym domu.

Pająki w domach i mieszkaniach

Wyróżniamy blisko 40 tysięcy gatunków pająków. Z roku na rok liczba ta stopniowo rośnie. Naukowcy odkrywają szczególne okazy pajęczaków w czeluściach jaskiń, na szczytach gór, a nawet pośród oceanicznych głębi. Jeśli chodzi o klimat, w którym żyjemy, w naszym domu znajdziemy raptem kilka gatunków pająków:

  • Najpopularniejszy wśród domowych „nieproszonych gości” jest kątnik domowy mniejszy (Tagenaria domestica). Brązowo szary okaz z wzorzystym odwłokiem i grubymi, owłosionymi odnóżami osiąga niewiele ponad jeden centymetr długości.
  • Znacznie większe przerażenie budzi kątnik większy (Tagernaria artica) – ponad ośmiocentymetrowy pająk (razem z odnóżami) „czyhający na nas” w miejscach nieco przybrudzonych, zakurzonych oraz wilgotnych. Znajdziemy go głównie w piwnicy oraz na strychu, chociaż bardzo prawdopodobne, iż jakiś maluch mieszka również za posiadaną przez nas meblościanką.
  • Nasosznik trzęś (Pholcus phalangoides) to mały pajączek o delikatnej budowie, które nie budzą strachu wśród ludzi. Co ciekawe, są to ambitne drapieżniki, które bez większych trudności poradzą sobie z dużo większym kątnikiem.
  • W piwnicy spotkać możemy sidlisza piwnicznego (Amaurobius ferox) – ciemnobrązowy okaz, którego ugryzienie możemy w niewielkim stopniu odczuć, a także zyzusia tłuściocha (Steatoda bipunctata) – pająka o dość pulchnym odwłoku, charakteryzującego się trójwymiarową pajęczyną.

Oczywiście, z ogrodu może zawitać do nas wiele innych gatunków pająków. Nadmienić należy, że znane nam kosarze – chociaż należą do rodziny pajęczaków – nie są pająkami.

Pora na kilka mitów na temat pająków domowych.

  1. Pająki roznoszą choroby. Nic bardziej mylnego – pająki to jedne z czyściejszych zwierząt. Unikają miejsc zanieczyszczonych jak prusaki bądź muchy, ani nie żerują na potencjalnie zarażonych zwierzętach jak kleszcze. Występujące w Polsce pajączki unikają kontaktu z człowiekiem. Jak wychodzą ze swojego ciemnego zakamarku, to najczęściej w poszukiwaniu partnerki. Jako że pająki zjadają wiele „brudnych” szkodników np. muchy, pośrednio zapobiegają roznoszeniu wielu chorób (np. dolegliwości żołądkowych).
  2. Znaleziony w łazience pająk na pewno wyszedł ze spływu. Pająki – jak każda żywa istota – potrzebuje wody. Najprawdopodobniej zawędrował do łazienki, toalety czy kuchni, bo chciało się mu pić. Niestety, nie jest on w stanie swobodnie poruszać się po kanalizacji. Raz spuszczony z wodą bez wątpienia nie powróci do naszego domu.
  3. Pająki gryzą. Żyjące w naszym klimacie pająki nie żądlą oraz nie kłują, a także nie gryzą. Jeśli chodzi o ugryzienia, sprawa nie jest oczywista. Pająki pomieszkujące w naszych domach są całkowicie niegroźne. W Polsce istnieją tylko trzy gatunki jadowite, jednakże do tej pory nie odnotowano żadnych poważniejszych powikłań zdrowotnych po ich ugryzieniu. Dodatkowo, pajęczaki posiadające gryzący aparat gębowy, w większości przypadków nie są w stanie przebić skóry człowieka.
  4. W ciągu całego życia, w czasie snu połykamy około czterech pająków. Dziwny mit, którego historia nie jest nam znana. Nie ma żadnych badań potwierdzających teorię jakoby śpiąc z otwartymi ustami mielibyśmy połknąć pająka (albo jakiekolwiek inne stworzenie).
  5. Pająki żywią się kurzem.  Pająki lubią żyć w zakurzonych zakątkach naszego domu, gdyż tam mają ciszę i spokój. Zwierzęta te to drapieżcy „z krwi i kości”. Nasze rodzime okazy żywią się muchami i muszkami owocówkami, komarami, prusakami oraz karaluchami, mrówkami, a niekiedy również innymi pająkami. Jeszcze niedawno sądzono, że wszystkie pająki to łowcy. Co ciekawe odkryto, że istnieje gatunek (Ameryka Środkowa), który żywi się pokarmem roślinnym.
  6. Wszystkie pająki tworzą sieci. Umiejętność tworzenia sieci blackjack wykształciła się u znacznie mniejszej części znanych gatunków pająków. Jako że sieć służy im do pozyskiwania jedzenia, te pająki które żyją w mniej dogodnych warunkach, nauczyły się zakładać specjalne pułapki np. pod ziemią.
  7. Pająki lgną do światła. Pająk to nie ćma – unika nadmiernego oświetlenia i miejsc na widoku. Znacznie bardziej interesują go zakątki, w których znajdzie coś do jedzenia – wilgotnych, zakurzonych czy brudnych. Dopiero, gdy jest głodny, kieruje się w stronę światła, z nadzieją, że spotka np. muchę.
  8. Pająki mają słaby wzrok. Wszystko zależy od gatunku. Zasadniczo jednak, wszystkie pająki mają dobry wzrok. Oczy służą im do rozróżniania pory dnia oraz oceny czy jest jasno, czy też ciemno. Odpowiednie rozmieszczenie pozwala im obserwować całe otoczenie. Środkowa para jest zazwyczaj odpowiedzialna na stereoskopowe widzenie w kolorach. Pająk bez problemu wychwyci każdy, nawet najmniejszy ruch.